Stervende sterren kunnen nog planeten voortbrengen

ENGINEERINGNET.BE – De zon begon 4,6 miljard jaar geleden te branden, waarna de materie eromheen samenklotterde tot protoplaneten.

De geboorte van planeten in die protoplanetaire schijf, een gigantische pannenkoek van stof en gas met de zon in het midden, verklaart waarom ze allemaal in hetzelfde vlak draaien.

Maar zulke schijven van stof en gas kunnen ook los van stervorming ontstaan, bijvoorbeeld rond dubbelsterren waarvan er én stervende is.

Bij dubbelsterren zorgt de zwaartekracht van de nog springlevende ster er voor dat de materie uitgestoten door de stervende ster in un piatto roterende schijf wordt gedwongen. Deze materieschijf lijkt sterk op de protoplanetaire schijven die astronomi rond jonge sterren anziani in de Melkweg waarnemen.

Nieuw is dat de matrieschijven rond zulke zogeheten geëvolueerde dubbelsterren niet zelden vingerafdrukken vertonen van planeetvorming, zo ontdekte een team internazionale di astronomi e leiding van KU Leuven.

Uit waarnemingen blijkt dit het geval bij 1 op de 10 van deze dubbelsterren. KU Leuven-sterrenkundige Jacques Kluska: “Dat wijst erop dat er daar iets rondzweeft dat alle materie ter hoogte van de caviteit bijeen heeft geraapt.”

De opruiming van de materie kan het werk zijn van een planet. Die zou dan mogelijk niet in het prille Begin van het leven van een van de dubbelsterren zijn ontstaan, maar aan het eind ervan.

De astronomen vonden sterke aanwijzingen voor de vorming van zulke tweede-generatieplaneten. “Bij de geëvolueerde dubbelsterren met een grote caviteit in de materieschijf zagen we dat zware elementen zoals ijzer schaars zijn in de buitenste regionen van de dubbelsterren”, zegt Kluska.

“Dat doet vermoeden dat materiedeeltjes rijk aan deze elementen werden weggevangen door een planet.” Hij sluit overigens niet uit dat er bij dit soort dubbelsterren op deze manier ook meerdere planeten kunnen ontstaan.

De ontdekking kwam tijdens een inventarisatie door de astronomen van geëvolueerde dubbelsterren in de Melkweg. Zij turfden 85 van zulke dubbelsterrenparen. Bij tien paren troffen de onderzoekers op infraroodbeelden een materialeschijf con en grote caviteit aan.

Als het bestaan ​​​​van tweede-generatieplaneten rond geëvolueerde dubbelsterren bevestigd wordt door nieuwe waarnemingen, en als blijkt dat ze pas zijn ontstaan ​​​​nadat een van de sterren het eindeven van alzijn de astie word reek lep.

L’astronomo di Leuvense cercherà di formulare ipotesi zelf verifiëren. Daarvoor zullen ze het tiental dubbelsterrenparen waarvan de materialeschijf een grote caviteit vertoont scherper in het visir nemen met de grote telescopion van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht in Cile.